Zasilanie elektryczne w mniejszych modelach, napędzanych silnikami spalinowymi

(wszystkie zdjęcia i rysunek autora)

Zasilanie i jego specyfika

Często budujemy modele trenerków czy innych niewielkich samolotów z silnikami spalinowymi, mało uwagi poświęcając instalacji zasilania serw i odbiornika. Z racji specyfiki budowy takich modeli, dostęp do akumulatora jest na tyle utrudniony, że konieczny staje się wyłącznik i gniazdko do ładowania. W tym artykule, przedstawię Wam, jak ja rozwiązuję tego typu problemy. Na zdjęciu poniżej jest wymontowane okablowanie, jakie miałem w moim kilkuletnim Tiger Moth. Niestety model zakończył niedawno swe istnienie piękną, klasyczną marchewą

Tu, tak nawiasem uwaga - szkoliłem kolegę w systemie trener - uczeń. Pomimo naprawdę sporego w tym doświadczenia, po błędzie ucznia, przełączyłem na siebie i zgrabiałymi z zimna łapami musiałem niechcący trącić wyłącznik i przełączyć z powrotem na ucznia. Ten oczywiście poinformowany o tym, że przejąłem stery, mógł się w całości poświęcić spektaklowi zasadzania balsy. Nauczka z tego taka, że jako przełącznik trener - uczeń należy używać przełącznika monostabilnego, który po puszczeniu zawsze wraca do pozycji "trener"! Niestety do tej pory nigdy się nad tym nie zastanawiałem.

No ale wracamy do kabelków - Tiger Moth był jeszcze moim ostatnim modelem wyposażonym w standardowy wyłącznik (1) i wtyki do odbiornika (2), ładowarki (3) oraz akumulatora (4) - cyfry w nawiasach odnoszą się do zdjęcia pod spodem.

Niestety, jak wielu z nas mogło się na własnej skórze przekonać, system ten nie jest  przykładem solidności i niezawodności. Ten przykładowy wyłącznik ma podwójne blaszki kontaktowe i na pierwszy rzut oka wydaje się być solidnym. Niestety, warunki panujące w modelu z silnikiem spalinowym przerastają jego solidność. W takich modelach są dwa czynniki wpływające negatywnie na trwałość takiego wyłącznika - drgania i zanieczyszczenia (spaliny, resztki paliwa). Inna wada takiego systemu to pojedyncze kabelki i pojedyncze podłączenie do odbiornika. Wystarczy, że od wibracji oderwie się ten jeden kabelek i model traci zasilanie. W powietrzu, a tak zgodnie z prawem Murphyego dzieje się najczęściej, oznacza to zwykle kasację modelu. No i cieniutkie kabelki nie sprzyjają też większemu poborowi prądu.

Wyłączniki

Najnowocześniejszym, ale nie najtańszym rozwiązaniem, byłoby zainstalowanie wyłącznika elektronicznego. Niestety, te tańsze nie przewidują gniazd do ładowania. Właśnie w odchłaniach mojego modelarskiego chaosu - u normalnych obywateli zwanego piwnicą, powstaje następca Tiger Motha, którym jest PT-17 Stearman z zestawu Kyosho.  Zastanawiając się nad możliwymi rozwiązaniami wpadł mi w oko przełącznik oferowany przez Conrad Electronic.  Zastosowałem więc 2 przełączniki trójpozycyjne dwu- biegunowe, przystosowane do prądu 3A i chwilowego obciążenia 6A.

Całe okablowanie jest po prostu podwojone. Zaczynamy więc od akumulatora. Wtykiem wysokoprądowym typu Multiplex, łączy się on z okablowaniem. Od złącza poprowadzone są dwa, dwużyłowe kable (tu o przekroju 0,25 mm² - z resztek plecionki do zasilania serw w płatach szybowca). Kable te (po parze brązowy (minus) i czerwony (plus)) prowadzą do środkowych kontaktów obydwóch przełączników - do każdego z nich jedna brązowo-czerwona para.

Do jednej pary zewnętrznych kontaktów przełącznika doprowadzone są pary takich samych kabli od wtyku ładowarki. Od dwóch pozostałych styków przełącznika odprowadzone są osobne kable z wtykami Graupnera - zasilające odbiornik. Tym samym mamy jeden akumulator i od jego wtyku mamy dwa oddzielne, równoległe kable zasilające. Mamy więc dwa przełączniki, które w celu przetestowania instalacji możemy przełączyć osobno. I tak przed każdym dniem lotów, robimy test wpierw jednego potem następnego obwodu. Do lotu muszą być obydwa przełączniki w pozycji włączającej instalację. Do ładowania - i to jest szczególnie istotne, także muszą być OBYDWA w tej samej pozycji , odłączając napięcie ładowarki wraz z ładowanym akumulatorem od odbiornika.

Piotr Piechowski

26.04.2003