Orlik - PiotrP

Polskie szybowce i konstrukcje amatorskie
Przejdź do treści

Orlik

Szybowce do 1945 > 1937 - 1945

Oblatany: 1937 (1938) [?]*
Rozpiętość skrzydeł: 14,4 (15) [15] m
Długość: 6,3 m
Wysokość: 1,5 m
Powierzchnia skrzydeł: 14,1 (14,8) [14,8] m²
Wydłużenie skrzydeł: 14,7 (15,2) [15,2]
Profil skrzydła: IAW
Ciężar własny: 148 (160) [168] kG
Ciężar całkowity: 233 (245) [263] kG
Obciążenie powierzchni: 16,5 (16,5) [17,7] kG/m²
Doskonałość: 24,5 (25,5) [26,5] przy 68 (68) [83] km/h
Opadanie min.: 0,65 (0,67) [0,70] przy 57 (57) [62] km/h
Prędkość min.: 50 (50) [53] km/h
Prędkość dopuszczalna: ? (200) [220] km/h
Współczynniki obciążeń dop.: +5,9 -? g

UWAGA - dane bez nawiasów dotyczą Orlika I
     - dane w nawiasach (*) Orlika II
     - dane w nawiasach [*] Orlika Olimpijskiego
                              
Dane w nawiasach podano tylko w przypadku gdy się różnią od prototypu.

Foto: "Orlik" na Jodłowcu. Ze zbiorów Piotra Piechowskiego
Orlik

Szybowiec został skonstruowany przez inż. Antoniego Kocjana na I Mistrzostwa Świata na Wasserkuppe w 1937r. Na tych mistrzostwach "Orliki" plasują sie na miejscach 7 i 12. W lecie 1937 wyprodukowano małą serię 4 szt "Orlików" i następnie ulepszono go do wersji "Orlik II". Ulepszenia polegały w głównej mierze na zwiększeniu rozpiętości płata, zmian przodu kadłuba, polepszenia aerodynamiki osłony kabiny, zmiany kształtu statecznika pionowego oraz zmiany położenia i zamocowania statecznika poziomego. W lipcu 1938 ISTUS (Internationale Studienkommision fuer Segelglug) rozpisało konkurs na szybowiec olimpijski na Olimpiadę 1940 w Helsinkach. Szybko dopasowano "Orlika II" do warunków konkursu i już pod koniec 1938 oblatano prototyp, nazwany: "Orlik Olimpijski". W lutym 1939 przeprowadzono na lotnisku Sezze Litorio we Włoszech loty porównawcze szybowców przedstawionych do konkursu. "Orlik" zajął drugie miejsce pomimo najlepszych osiągów i najlepszych własności pilotażowych. Przeważyły tu głosy sędziów niemieckich i włoskich - zwyciężył więc gorszy, niemiecki "Meise-Olympia".  Jeden z "Orlików II" był wysłany na Wystawę Światową w Nowym Jorku w 1939r. Ten egzemplarz w 1942 r został zarekwirowany przez Air Force i służył szkoleniu pilotów amerykańskich. Po wojnie trafia do rąk prywatnych i nawet zdobywa rekord wysokości (9600 m) który jednak w ciągu 24 godzin został pobity. Egzemplarz ten był nieznacznie przerobiony - kabina oszklona plexi wytłoczonym z jednej tafli oraz podwyższono nieznacznie ster wysokości. Szybowiec eksploatowano do 1967r i obecnie jest przechowywany przez J.Serafina i G. Kuleszę w Stanach Zjednoczonych. Jeszcze jeden egzemplarz "Orlika" przetrwał w ukryciu wojnę i później eksploatowany. Niestety już w 1946r uległ wypadkowi i zoostał skasowany. "Orlik" był niewątpliwie porzez swoje własności lotne i jakość, szybowcem który stawiał polski przemysł szybowcowy w absolutnej czołówce światowej. Był też szybowcem początkującym powstanie klasy standard (15 m).

A oto wzmianka jaką napisałem dla VGC Poland 27.05.2003

"Orlik" sprzedany!

Dotychczasowy właściciel ostatniego "Orlika II" - pan Georg Kulesza z USA, sprzedał w tym miesiącu swój szybowiec panu Dale A. Busque z Andover w stanie Connecticut. Pan Kulesza był jednym z czterech założycieli Koła Lotniczego przy Politechnice Sląskiej w Gliwicach (z którego to wywodzi się Aeroklub Gliwicki) oraz pierwszym sekretarzem Aeroklubu Sląskiego w Gliwicach. Ostatni swój lot "Orlikiem" odbył podczas zlotu organizowanego przez International Vintage Gliders Association at Elmira, NY w 1995r. Ostatnie jego lądowanie fotografował znany japoński fotograf lotniczy Hiroshi Seo. Jedno z tych zdjęć znalazło się na okładce 1996 Oficial Calendar of the Japan Soaring Association. Miejmy nadzieję, że "Orlik" znów wzbije się w przestworza, i że dobrze będzie służył swemu nowemu właścicielowi. Może jednak szkoda, iż "Orlik" po tylu latach nie wrócił do Polski jako eksponat muzealny...
Rys.: Roman Kiełpikowski
A oto jeszcze artykuł nadesłany mi przez kol. Tadeusza Jankowskiego - dziękuję!

Artykuł, który ukazał się w piśmie " Skrzydła i Motor" numer 40 (172) z 1949 roku

POLSKI SZYBOWIEC ZWYCIĘŻA W USA


Nie tak dawno dotarły do  nas wiadomości o rekordowych lotach wykonanych w Stanach Zjednoczonych na szybowcu przedwojennej, polskiej konstrukcji typu „Orlik-II". Oczywiście, nie były to loty na miarę rekordów szybowcowych Związku Radzieckiego czy Polski (podkreślenie autora strony), niemniej były to najlepsze loty szybowcowe w Ameryce Północnej. Ostatnio lotnicza prasa Europy Zachodniej pełna jest opisów nowego znakomitego wyczynu „Orlika". 23-letni student politechniki kalifornijskiej, Paweł Mac Crady, osiągnął na „Orliku", po starcie z holu, wysokość 9 000 m. Nie umniejszając wiedzy meteorologicznej i pilotażowej pilota, trzeba stwierdzić, że wyczyn jest również zasługą szybowca polskiej konstrukcji, który pornimo 10 lat służby zajmuje w kraju „wielkiej techniki" czołowe miejsce. Szybowiec „Orlik" zbudowany został w 1938 roku przez znanego polskiego konstruktora, Antoniego Kocjana* (był więźniem obozu w Oświęcimiu - patrz zdjęcie poniżej). Szybowiec ten brał udział w 1939 r. na konkursie przedolimpijskim w Rzymie, którego celem było wytypowanie najlepszego szybowca do projektowanych zawodów olimpijskich. Już wówczas -„Orlik" przewyższał własnościami lotnymi wszystkie szybowce, biorące udział w konkursie. Wskutek kampanii Niemców i Włochów wytypowano szybowiec niemiecki typu „Olimpia". „Orlik" zajął drugie miejsce. Po konkursie jeden egzemplarz „Orlika" dostał się do USA, gdzie w czasie ostatniej wojny był używany do szkolenia pilotów wojskowych. Po zakończeniu wojny wystawiony był na licytację, gdzie kupił go, uprzednio już wspomniany, pilot Mac Crady. „Orlik" jest jednomiejscowym średniopłatem z silnie załamanymi skrzydłami w kształcie litery M. Po obu stronach kadłuba posiada zastrzały. (podkreślenie autora strony - ten fragment dobitnie potwierdza "fachowość" autora artykułu !)  Kadłub o przekroju owalnym pokryty jest sklejką 1,5 mm. Kabina pilota osłonięta jest limuzynką, odrzucaną w razie konieczności.

Dane techniczne: rozpiętość — 15 m, długość 6,5 m, obciążenie 16,55 kg/m². Powierzchnia nośna 14,8 m², ciężar własny 160 kg, ciężar w locie — 245 kg, szybkość opadania — 67 cm/sek, przy szybkości 100 km/godz. —-1,5 m/sek, promień krążenia 50 m, maksymalna szybkość nurkowania 200 km/godz. Tyle ogólnych danych o „Orliku".

Do lotu rekordowego na pokładzie „Orlika" umieszczono aparat tlenowy, radiostację i dodatkowe przyrządy pokładowe. Wnętrze kabiny zostało izolowane wełną szklaną w celu zabezpieczenia pilota przed zmarznięciem.

Zagraniczny wyczyn szybowcowy na maszynie polskiej konstrukcji, to jeszcze jeden dowód doskonałości polskiego sprzętu i sprawności polskich konstruktorów.

J. Konieczny


*) Zdjęcie obozowe Antoniego Kocjana

Artykuł ze "Skrzydlatej Polski" 1 / 1985 o planowanym sprowadzeniu "Orlika" do Polski
"Skrzydlata Polska" 6, 7, 8  1935.
Adam Zientek "Orlik gubi skzydło".

© Piotr Piechowski
since 2002

Wróć do spisu treści